Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ) мастопатияны сүт бездеріндегі эпителий мен дәнекер  тіндерінің тепе-теңдігінің бұзылу нәтижесінде пайда болатын фиброзды-кистозды ауруға жатқызады. Мастопатия – ісікалды ауруы. Бұл организмдегі гормоналдық бұзылыстар салдарынан дамиды.

Қазіргі кезде сүт безінің қатерлі ісігі мастопатиясы бар ауруларда 3-5 есе, ал сүт бездері тіндерінің пролиферациясы бар мастопатияның түйінді түрлерінде 40 есе жиі кездеседі.

МАСТОПАТИЯНЫҢ ПАЙДА БОЛУ СЕБЕПТЕРІ.         Сүт бездері – әртүрлі гормондардың нысанасы. Оның өсіп-жетілуіне аналық без гормондары (эстроген, прогестерон) және гипофиз гормоны – пролактин ықпал етеді. Пролактиннің әсерінен сүт бездерінің эстрогендерге сезімталдығы күшейіп, босанғаннан кейін сүт бөлінуіне әсер етеді. Сонымен қатар сүт бездеріне қалқанша без гормондары, бүйрекүсті безі гормондары және ұйқы безі гормоны – инсулин де өз әсерін тигізеді. Ал сүт бездері май тіндерінің осы гормондарды жинайтын қасиеті бар. Осы айтылған себептерден гормоналдық тепе-теңдіктің бұзылуы мүмкін.

Гормоналдық тепе-теңдіктің бұзылуынан туындайтын сырқаттар:

1.      Гинекологиялық аурулар;

2.      Етеккір айналымының бұзылысы;

3.      Гипофиздегі патологиялық өзгерістер;

4.      Гормоналды аурулар немесе гормондардың әсерінен кейінгі жағдай:

-        етеккіралды синдромы;

-        эндокриндік бедеулік;

-        сары дене қызметінің жетіспеушілігі;

-        жатыр миомасы;

-        эндометриоз;

-        түсік тастау;

-        жыныстық жетілудің кешігуі;

5.      Түсіктер;

6.      Бала емізбеу;

7.      Сүт безінің жарақаты;

8.      Бауыр аурулары;

9.      Депрессиялар.

Мастопатияның бірнеше түрі бар. Олар:

-        кистозды мастопатия (кисталар, яғни жылауықтар пайда болады);

-        фиброзды мастопатия (дәнекер тіндер көптеп түзіле бастайды);

-        диффузды мастопатия (бездік және дәнекер тіндер түзіле бастайды);

-        түйінді мастопатия (фиброзды тіндер белгілі бір жерде жинақталып, түйін пайда болады);

-        склерозды аденоз.

МАСТОПАТИЯНЫҢ БЕЛГІЛЕРІ:

-        бір немесе екі бірдей сүт бездерінде ауырсыну сезімдерінің болуы (азғантай ауырсынудан бастап өте қатты ауырсынуға дейін);

-        сүт бездерінің үлкеюі және ісінуі;

-        емшек ұшынан бөліндінің шығуы (түссіз немесе қан аралас);

-        сүт бездерінде түйіндердің болуы;

-        сүт бездерінің үлкеюі қолтықасты бездерінің ісінуімен және ауыруымен жалғасады.

МАСТОПАТИЯНЫ НАҚТАМАЛАУ:

-        физикалық тексеру;

-        екі проекциялы маммография;

-        дуктография;

-        сүт бездерін ультрадыбыстық зерттеу;

-        пункциялы аспирациялық биопсия;

-        цитологиялық тексерулер;

-        ісік маркерлері мен гормондарға қан тапсыру.

Л.Қ.ҚАЙНАРБАЕВА,

дәрігер-рентгенолог.

Қызылорда

Дереккөзі: «Денсаулық» журналы, - 2011(№5). – 6 бет.